Stel je bent een meisje van 15 jaar in een ontwikkelingsland. Op een dag voel je ziek en je hebt een raar gevoel in je buik. Lange tijd durf je dit tegen niemand te zeggen. Als je eindelijk de moed hebt verzameld om dit wel te doen, blijkt dat je zwanger bent. Hoe dit kon gebeuren, weet je niet precies. Wat je wel weet is dat je nu moet trouwen en stoppen met school. Je jeugd is voorbij. Dit scenario klinkt onwerkelijk, maar is de werkelijkheid voor miljoenen meisjes per jaar.
FEIT: ieder jaar bevallen twee miljoen meisjes in ontwikkelingslanden van hun eerste kind als ze nog geen 15 jaar oud zijn. Dat zijn omgerekend 5500 meisjes per dag!
Oorzaken tienerzwangerschappen
Diepgewortelde cultuur
Meisjes hebben maar weinig te zeggen over hun eigen seksualiteit. Zo worden veel meisjes besneden. Na dit schadelijke gebruik wordt zij niet meer gezien als meisje, maar als een jonge ongetrouwde vrouw. Klaar voor het huwelijk en voor een zwangerschap.
Ook kindhuwelijken zorgen er vaak voor dat meisjes op veel te jonge leeftijd zwanger raken. Vanaf de dag van het huwelijk wordt van hen verwacht dat zij seks hebben met hun man.
FEIT: in ontwikkelingslanden bevallen ieder jaar 7.300.000 meisjes jonger dan 18 jaar.
Geen seksuele voorlichting
Jongeren in ontwikkelingslanden weten weinig over het functioneren van hun eigen lichaam. Seksuele voorlichting ontbreekt en ze krijgen geen informatie over zwanger zijn, bevallen, het moederschap, de zorg voor kinderen of een veilige abortus. Vooral meisjes weten niet dat zij het recht hebben om zelf te bepalen met wie, wanneer en hoeveel kinderen ze krijgen.
FEIT: per jaar vinden er 3,2 miljoen onveilige abortussen plaats bij meisjes onder de 18 jaar.
Meisjes en jongens niet gelijk
Een meisje is in veel ontwikkelingslanden minder waard dan een jongen. Naar school gaan heeft geen prioriteit, haar belangrijkste rol is: moeder en echtgenote. Vooral ongetrouwde meisjes en vrouwen hebben in veel landen geen toegang tot voorbehoedsmiddelen. Over het gebruik ervan hebben ze sowieso weinig te zeggen; dat bepalen de jongens of mannen.
Armoede
Hoe groter de armoede, des te minder stimulans er bij tieners is om een zwangerschap te voorkomen. In Latijns-Amerika bijvoorbeeld zien meisjes het worden van moeder vaak als de enige manier om aan de armoede en het geweld thuis te ontsnappen. Helaas blijkt vaak juist dat jong trouwen en kinderen krijgen hun ontwikkeling juist remt, waardoor hun kansen om aan armoede en geweld te ontsnappen alleen maar kleiner worden.
Bron: NTVG 2003
Gevolgen tienerzwangerschappen
Trouwen en stoppen met school
Op veel te jonge leeftijd zwanger raken; voor veel meisjes betekent dit stoppen met school, want de baby moet verzorgd worden. Als de vader bekend is, moet het meisje trouwen. Na de bevalling is het ontzettend moeilijk om haar opleiding weer op te pakken. Haar rol is volgens haar omgeving nu in eerste instantie: moeder en echtgenote.
FEIT: complicaties bij de zwangerschap en bevalling vormen wereldwijd de tweede doodsoorzaak voor meisjes tussen de 15 en 19 jaar. Naar schatting sterven iedere dag 200 adolescente meisjes als gevolg van de zwangerschap of bevalling.
Gezondheidsproblemen
Bij een tienerzwangerschap is het nog niet volgroeide lichaam van het meisje vaak niet klaar voor een zwangerschap en bevalling. Langdurige bevallingen kunnen leiden tot ernstige, blijvende schade aan het lichaam van de moeder en zelfs de dood van moeder of baby. Vaak is het bekken te smal, waardoor een gat tussen vagina en blaaswand kan ontstaan: een fistel. Veel van de naar schatting 2 tot 3,5 miljoen vrouwen en meisjes met een fistel worden verlaten door hun echtgenoot en verstoten door familie, met als gevolg dat ze in armoede leven.
FEIT: de Verenigde Naties schatten dat meer dan 2 miljoen meisjes en vrouwen moeten leven met fistels. Velen van hen worden gestigmatiseerd en verlaten door hun echtgenoten en families.
Baby’s van jonge moeders hebben vaker dan gemiddeld een groeiachterstand. Daarnaast weten veel jonge moeders niet hoe ze hun kind goed moeten verzorgen en opvoeden.
FEIT: elk jaar sterven ongeveer 1 miljoen baby’s van tienermoeders voor hun eerste verjaardag.
Afhankelijk
Voor jonge moeders die hun opleiding niet hebben afgemaakt, is het moeilijk om de arbeidsmarkt te betreden en een betaalde baan te vinden. Ze blijven financieel afhankelijk van hun (schoon)ouders en man.
